سالمندی مغز (بخش دوم)
شواهد بیشتر در مورد اهمیت دوپامین از Bäckman و همکاران بدست آمد. در مطالعه ای که مبتنی بر آموزش حافظه فعال بود. در حالی که آموزش معمولاً به فعالیت‌های آکادمیک یا مرتبط تعمیم نمی‌یابد. به طور واضح به بهبود وظایف اجرایی تقریبا مشابه منجر می‌شود. بکمن و همکاران پنج هفته تمرین در مورد یک کار به روز رسانی حافظه انجام دادند، انتقال به یک کار مرتبط n-back را پیدا کرد و شواهدی مبنی بر اینکه تمرین با افزایش ترشح دوپامین در نواحی مغز که به طور خاص درگیر به روز رسانی است، مرتبط است.
مشخص شده است که دوپامین در بسیاری از عملکردهای شناختی نقش دارد و کاهش آن با نقص شناختی در بیماری پارکینسون و بیماری هانتینگتون مرتبط است. مطالعات فارماکولوژیک با استفاده از شرکت کنندگان جوان سالم اهمیت دوپامین را تایید می کند. بروموکریپتین، که به عنوان تسهیل کننده عملکرد دوپامین شناخته می شود، حافظه کاری فضایی را بهبود می بخشد ، در حالی که هالوپریدول، که با عملکرد دوپامین تداخل دارد، اثر معکوس دارد. بکمن و همکاران در سال 2000 ، از PET برای اندازه گیری اتصال دوپامین، در داوطلبان در محدوده سنی استفاده کرد. آنها ارتباط قابل توجهی بین سطوح دوپامین در مغز و حافظه اپیزودیک پیدا کردند که حدود 38 درصد از واریانس عملکرد در تشخیص کلمات و 48 درصد در مورد تشخیص چهره را به خود اختصاص داد. هنگامی که اثر سطح دوپامین از نظر آماری حذف شد، سن تنها تأثیر کمتری بر عملکرد حافظه داشت، نتیجه‌ای که متعاقباً توسط اریکسون-لیندروت و همکارانش تکرار شدکه در شکل زیر قابل مشاهده می باشد.
مطالعات بیشتر خلاصه شده توسط بکمن، لیندنبرگر، لی و نایبرگ در سال2010 ، نقش مهمی را برای دوپامین در سنین مختلف در حافظه های اپیزودیک و کاری، نشان می‌دهد و این تفاوت‌ها با کاهش عملکرد مرتبط با سن، مرتبط است. البته، دوپامین به هیچ وجه تنها جنبه مغز که مربوط به پیری و شناخت است، نمی باشد. شکل زیر، بخش(a) تنوع حجم هیپوکامپ را در بین افراد در سنین مختلف نشان می دهد. به تغییرپذیری توجه کنید، با تعداد کمی از افراد 80 ساله که حجمی برابر با برخی از افراد 20 ساله دارند. الگوی مشابهی برای حافظه اپیزودیک یافت می شود (در شکل، بخش [b] را مشاهده کنید).
همچنین شکل بعدی، تنوع مشابهی را در کاهش حافظه در طی یک دهه را نشان می دهد. در گروهی که با عملکرد اولیه مطابقت داشتند، بسیاری از آنها نمرات خود را حفظ کردند در حالی که سایرین کاهش واضحی را نشان دادند، الگویی که در اندازه گیری های جریان خون fMRI منعکس شد.
این سؤال را مطرح کرد که چه چیزی این تفاوت های اساسی را تعیین می کند؟ آیا می توان آنها را پیش بینی کرد و شاید از آنها اجتناب کرد؟ آیا رازی در مورد آنچه به عنوان پیری موفق شناخته شده است وجود دارد؟ در واقع ویژگی های زیادی وجود دارد که با طول عمر مرتبط هستند، که از تفاوت های ژنتیکی شروع می شود. فرزندان والدینی که عمر طولانی دارند، معمولاً عمر طولانی تری دارند. این تا حدی به دلیل عوامل ژنتیکی است که احتمالاً منعکس کننده سهم اندکی از بسیاری از ژن‌ها با یک ژن، APOE است، که 1 تا 2 درصد از واریانس در زوال شناختی را به خود اختصاص می‌دهد، اثری که عمدتاً بعد از سن 60 سالگی ظاهر می‌شود. سلامت، آموزش و سبک زندگی نیز در این امر نقش دارند، اما اینها دوباره اثرات کوچکی هستند که توسط کورلی، کاکس، و دیاری در سال 2018 به عنوان “دستاوردهای حاشیه ای نه یک گلوله جادویی” توصیف شده است.
آیا این بدان معناست که هیچ کاری برای تشویق پیری موفق انجام نمی شود؟ قطعا نه؛ این بدان معناست که رویکرد همبستگی روشی بسیار محدود برای بررسی وضعیتی است که در آن عوامل بسیاری وجود دارند، اغلب به شدت همبسته هستند و احتمالاً با یکدیگر تعامل دارند. مطالعات مداخله ای با دقت طراحی شده با تمرکز بر عوامل خاص ابزار بسیار قوی تری برای تجزیه و تحلیل ارائه می دهد و همانطور که قبلاً بحث شد اثرات واضحی را در مورد ورزش همراه با نوید قابل توجهی در مطالعات مداخلات اجتماعی و شناختی نشان می دهد. چرا ورزش باید روند پیری شناختی را کند کند؟ محتمل ترین توضیح با حفظ ظرفیت و انعطاف پذیری سیستم قلبی عروقی است که اجازه می دهد خون آزادانه تر به مغز جریان یابد. شواهد به نفع این فرضیه از روش اخیراً توسعه یافته به نام تصویرسازی نوری می آید. این روشی است که در آن جریان خون به مغز را می توان تشخیص داد، نه از طریق اختلال در میدان مغناطیسی، بلکه به صورت نوری، با هر ضربان قلب که بر جریان خون تأثیر می گذارد و به صورت افزایش یا کاهش نور منعکس می شود. این اجازه می دهد تا تعدادی از اقدامات، از جمله نشانه ای از انعطاف پذیری رگ های خونی در آن مکان خاص می باشد.
ادامه دارد …
گردآوری : هدی پوررجبی – کارشناس ارشد مهندسی فناوری اطلاعات و روانشناس
